Ekran Kartı Nedir? Ne İşe Yarar? Ekran Kartı Kullanım ve Satın Alma Rehberi
Bilgisayarların en önemli donanımları arasında yer alan ekran kartı, görüntünün işlenmesini sağlar. Gündelik kullanım, oyun ve performans için iyi özelliklere sahip ekran kartlarına ihtiyaç duyarız. İçeriğimizde ekran kartı nedir, ne işe yarar, hangi amaçla ve nasıl kullanılır, en iyi ekran kartları hangileridir ve ekran kartı özellikleri nasıl olmalıdır gibi merak edilen tüm soruların yanıtlarını bir araya getirdik.
Ekran Kartı Nedir?
Grafik kartı veya GPU olarak da bilinen ekran kartı, görüntüleri işleyen ve ekrana veren bir bilgisayar donanım bileşenidir. Bir monitörde veya başka bir çıkış cihazında ayrıntılı grafiklerin ve resimlerin görüntülenmesini sağlar. Ekran kartı, bu görüntüleri oluşturmak için bilgisayarın CPU’sundan (merkezi işlem birimi, işlemci) gönderilen tüm talimatları yerine getirir. Ekran kartları, günümüzde çoğu CPU’da bulunan entegre GPU’lara kıyasla gelişmiş grafik kalitesi ve performansı nedeniyle genellikle oyun bilgisayarlarında kullanılır.
Ekran Kartı Ne İşe Yarar?
Ekran kartı, bir monitörde, televizyon setinde veya diğer görsel ekran türlerinde görüntülenmek üzere çıktı görüntüleri oluşturmak için kullanılan bir tür genişletme kartıdır. Kart, ekranda görüntülenen grafikleri işleyen ve oluşturan grafik işleme birimleri (GPU’lar) içerir. Ekran kartları oyun oynamak, film izlemek ve Adobe Photoshop gibi grafik yoğun uygulamaları çalıştırmak gibi günlük bilgisayar görevleri için önemlidir. Ayrıca, akıcı ve net görseller sundukları ve oyuncuların daha yüksek kare hızlarını deneyimlemelerine olanak sağladıkları oyun için de gereklidirler. Ekran kartları modele bağlı olarak birden fazla çıkış, birden fazla monitör desteği, HDTV desteği ve gelişmiş çoklu görev yetenekleri gibi ek özellikler de sağlayabilir.
Ekran Kartı Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler
Bir ekran kartı satın alırken göz önünde bulundurmanız gereken çeşitli özellikler vardır. İlk olarak, karttaki bellek miktarını düşünmelisiniz: daha fazla RAM, oyun oynarken veya video düzenlerken daha iyi performans sağlar. İkinci olarak, sisteminizle uyumlu kart türüne bakmalısınız – entegre kartlardan meraklı seviyesi kartlara kadar çeşitli farklı türler vardır. Ek olarak, kartın çözünürlük özelliklerini kontrol etmek önemlidir; daha yüksek çözünürlükler daha net görüntüler ve daha akıcı oyun anlamına gelir. Son olarak, harici ekranlar veya ek bileşenler için kullanılabilecek mevcut bağlantı noktalarını ve konektörleri göz önünde bulundurun. Hangi ekran kartının sizin için doğru olduğuna karar verirken tüm bu özellikler dikkate alınmalıdır.
Bilgisayar ekran kartlarına bakarken, kartın ihtiyaçlarınızı karşıladığından emin olmak için model numaralarını ve teknik özellikleri karşılaştırmak önemlidir. Bunu yapmak için, her bir özelliğin ne anlama geldiğini ve performansı nasıl etkilediğini anlamanız gerekir.
Çekirdek Saat Hızı
Ekran kartlarına bakmanın ilk adımı çekirdek saat hızını anlamaktır. Bu, grafik kartındaki işlemcinin hızının bir ölçüsüdür. Tipik olarak, daha yüksek saat hızları, yoğun video işleme gerektiren oyunlar ve diğer uygulamalar için daha iyi grafik performansı ve daha fazla işlem gücü sağlayacaktır. Bellek saat hızı da performansı etkiler; ancak çoğu orta sınıf kart benzer bellek hızlarına sahiptir, bu nedenle bir karşılaştırma yaparken bu o kadar önemli değildir.
Yerleşik Bellek
Ekran kartıyla birlikte gelen yerleşik bellek miktarına bakmak da önemlidir. Genel olarak, daha fazla yerleşik bellek, oyun sırasında daha yüksek çözünürlüklü dokulara ve daha akıcı kare hızlarına olanak tanıyacaktır. Yerleşik belleğin türü de önemlidir; GDDR5, işlemci tarafından önemli ölçüde daha hızlı erişilebildiği için DDR3‘ten daha üstün kabul edilir.
Bağlantı Noktaları
Ekran kartında bulunan bağlantı noktası sayısını dikkate almak önemlidir; birden fazla ekran bağlamayı veya aynı anda birden fazla monitör kullanmayı planlıyorsanız, daha fazla bağlantı noktasına sahip olmak arzu edilir. Ayrıca HDMI 2.0 veya DisplayPort 1.4 standartlarını destekleme gibi özel özelliklere de dikkat etmelisiniz – monitörünüz bunları destekliyorsa, bu standartların önceki sürümlerinden daha yüksek yenileme hızları sunabildikleri için bunlar yararlıdır.
Bilgisayarda Ekran Kartı Modeline ve Özelliklerine Nasıl Bakılır?
Bir bilgisayarda hangi ekran kartı modelinin kullanıldığını komutlar yardımıyla öğrenebilirsiniz. Model numarasını üretici internet sitesinde ya da arama motorlarında sorgulayarak teknik özelliklerine öğrenebilirsiniz.
Windows İşletim Sisteminde Ekran Kartı Modelini Öğrenme
Windows işletim sisteminde ekran kartı modelini görmek için, önce arama çubuğuna ‘aygıt yöneticisi’ yazarak ve sonuçlar listesinden seçerek ‘Aygıt Yöneticisi’ni açın. Açtıktan sonra, ‘Ekran Bağdaştırıcıları’ etiketli seçeneği bulun ve seçin. Bu, bilgisayarınıza bağlı tüm grafik kartlarını gösterecektir. Bunlardan herhangi birini seçtiğinizde, adı, üreticisi ve diğer ayrıntıları da dahil olmak üzere söz konusu kart hakkında daha fazla bilgi içeren yeni bir pencere açılacaktır.
Bilgisayarınızda kurulu tüm donanımlar hakkında daha fazla bilgi almak için Windows Sistem Bilgilerini de kullanabilirsiniz (Windows+R tuşlarına basın, ‘msinfo32‘ yazın ve Tamam‘a tıklayın). Sistem Özeti size ‘Bileşenler/Görüntü’ altında video adaptör modelini gösterecektir. Ayrıca, grafik kartınızın marka ve modelinin yanı sıra teknik özelliklerini belirlemek için GPU-Z (çevrimiçi olarak ücretsiz temin edilebilir) gibi bir yazılım kullanabilirsiniz.
Mac İşletim Sisteminde Ekran Kartı Modelini Öğrenme
Mac işletim sisteminde ekran kartının modelini öğrenmek için, kullanıcı Sistem Bilgileri penceresini açmalıdır. Bu, ekranın sol üst köşesindeki Apple menüsüne gidip Bu Mac Hakkında‘yı seçerek yapılabilir. Genel Bakış sekmesinde Sistem Raporu‘nu seçin. Bu pencerede Donanım‘a ilerleyin ve Grafikler/Ekranlar‘ı seçin. Bu, bağlı tüm ekranları ve ilgili modellerini gösterecektir. Ekran kartının modeli Çip Modeli’nin yanında görüntülenecektir.
En İyi Ekran Kartı Markaları
Son 20 yıllık süreçte kullanıcı deneyimleri ve pazardaki satış oranları göz önüne alındığında en iyi ekran kartı markaları Nvidia ve AMD’dir. Her iki şirket de yüksek kaliteli bileşenler sunarken, onları belirli uygulamalar için daha uygun hale getiren farklı özelliklere sahiptir. Nvidia kartlarının genellikle oyun uygulamaları için daha uygun olduğu düşünülürken, AMD kartları genellikle 3D render veya sanal gerçeklik gibi profesyonel uygulamalar için daha fazla değer sağlar. Her iki şirketin en iyi modellerinden bazıları Nvidia’nın GeForce RTX 30 serisi ve AMD’nin Radeon RX 6000 serisidir. Bu 2 köklü markanın yanı sıra Asus, MSI, Gigabtye, Sapphire ve Zotac gibi şirketler de ekran kartı üretimi ve pazarlaması yapmaktadır.
Nvidia’nın En İyi Ekran Kartı Modelleri (2023)
Kaliforniya merkezli elektronik üreticisi Nvidia, bu yıl piyasaya sürdüğü ekran kartı modelleriyle pazardaki hakimiyetini korumaya devam ediyor. Farklı işlere yönelik satın alabileceğiniz en iyi Nvidia ekran kartları şunlar;
GeForce RTX 3090
2023’ün amiral gemisi modeli GeForce RTX 3090, güçlü bir yumruk atıyor ve en zorlu oyunların bile üstesinden gelebiliyor. Bu kart 24GB GDDR6X bellek, 1500 MHz temel saat hızı, 1725 MHz boost saat hızı, Ray-Tracing teknolojisi ve 8K video oynatma desteğine sahiptir.
GeForce RTX 3080
GeForce RTX 3080, 10 GB GDDR6X bellek, 1350 MHz temel saat hızı, 1710 MHz artırma saat hızı ve yukarıda belirtilen tüm özellikleri sunan bir başka güçlü seçenektir. Ayrıca 8K video oynatma desteği ve yapay zeka ile geliştirilmiş görüntü keskinleştirme özellikleri de içeriyor.
GeForce GTX 1660 Ti
Uygun fiyatlı ama yine de zorlu oyunların üstesinden gelebilecek bir ürün arayanlar için GeForce GTX 1660 Ti ideal bir seçim olabilir. 6GB GDDR6 belleğe sahiptir ve saniyede 60 kare (FPS) hızında 4K çözünürlüğe kadar destekler. Diğer özellikleri arasında gelişmiş gölgelendirme teknikleri, HDR desteği ve DirectX 12 uyumluluğu yer alıyor.
GeForce GT 1030
Giriş seviyesi seçeneği olan GeForce GT 1030, 2GB GDDR4 belleğin yanı sıra 1080p çözünürlüklerde akıcı oyun deneyimleri için gelişmiş işlem yetenekleri sunar. Bu kart aynı zamanda birden fazla monitörü destekler ve kullanıcı tercihlerine bağlı olarak hem standart fansız tasarımlarda hem de aktif soğutmalı varyantlarda gelir.
AMD’nin En İyi Ekran Kartı Modelleri (2023)
Ekran kartı pazarındaki önemli isimlerden biri olan AMD, bu başarısını 2023 yılında da sürdürüyor. Şirket, giriş seviyesi kartlardan üst düzey GPU’lara kadar çeşitli yeni modellerle ürün yelpazesini bir hayli genişletti. Farklı amaçlara yönelik satın alabileceğiniz en iyi AMD ekran kartları şu şekilde;
Radeon RX 595
Alt segmentte, Radeon RX 500 serisi muhtemelen bir yükseltme alacak ve RX 580 gibi modellerin yerini RX 590 ve RX 570‘in yerini RX 595 alacak. Bu kartların öncekilerden daha iyi performans ve daha yüksek saat hızlarına sahip olması ve 1080p çözünürlükte veya daha düşük çözünürlükte daha akıcı oyun deneyimlerine olanak sağlaması bekleniyor.
Radeon Pro 580X
Orta sınıf pazarın bu yıl AMD’nin en önemli iyileştirmelerinden bazılarını görmesi bekleniyor. Radeon Pro 570X ve Radeon Pro 580X gibi kartların yerini, daha uygun bir fiyat noktasında daha yüksek performans ve özellikler sunan versiyonların alması muhtemel. Bu özelliklerden bazıları bellek hız aşırtma desteği, gelişmiş soğutma çözümleri ve video düzenleme veya 3D render gibi daha yoğun uygulamalar için daha fazla grafik gücü olabilir.
Radeon RX Vega 64
AMD’nin amiral gemisi serisi de 2023 yılında etkileyici performans seviyeleri vaat eden birkaç yeni grafik kartıyla destekleniyor. Şu anki en üst seviye kart olan Radeon RX Vega 64, muhtemelen daha yüksek saat hızları ve gelişmiş gölgelendirici çekirdekleri veya daha iyi güç verimliliği gibi diğer özellikleri içeren güncellenmiş bir sürümle değiştirilecek. Diğer üst düzey modeller arasında Crossfire veya SLI konfigürasyonları gibi tek kartlı bir çözümün grafik gücünü iki katına kadar sunan çift GPU kurulumları yer alabilir. Bu kartların fiyatları genellikle standart modellerden daha yüksektir, ancak 4K çözünürlükte veya daha yüksek çözünürlükte maksimum kare hızları isteyen ciddi oyuncular için mükemmel bir değer sağlayabilirler.
Bu içeriğimize de göz atın: Video Oyunları ve Platform Türleri Nelerdir?
Ekran Kartları Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ekran kartlarına ilişkin tüm bilgileri sunduk. Verdiğimiz bilgiler dışında arama motorlarında sık sorgulatılan ve ziyaretçilerimizden gelen soruları yanıtladık.
Hangi ekran kartını satın almalıyım?
Hangi ekran kartının satın alınacağına karar verirken bütçe, kullanım amacı ve performans gereksinimleri dahil olmak üzere göz önünde bulundurulması gereken çeşitli faktörler vardır. Örneğin, bazı insanlar 4K oyun oynamak için güçlü bir GPU’ya ihtiyaç duyarken, diğerleri yalnızca kelime işleme veya çevrimiçi video izleme gibi ofis işleri için temel özelliklere sahip bir şeye ihtiyaç duyabilir. Ayrıca, bazı kullanıcılar iyi soğutma özelliklerine sahip bir model satın almakla daha fazla ilgilenirken, diğerleri RGB aydınlatma efektleri gibi estetik özelliklerden ziyade daha iyi güç verimliliği veya sessiz çalışma gerektirebilir.
Ekran kartının kullanım ömrü ne kadar?
Bir ekran kartı genellikle iki ila beş yıl arasında dayanır. Bu süre ekran kartının türüne, kalitesine, ne kadar kullanıldığına ve tutulduğu ortama göre belirlenir. İyi bakılan üst düzey kartlar, bakılmayanlara göre daha uzun ömürlü olma eğilimindedir. Oyun oynamak veya diğer yoğun grafik görevleri için kullanılıyorsa, daha sık kullanım ve uzun süreli çalışmadan kaynaklanan yüksek sıcaklıklar nedeniyle kullanım ömrü daha kısa olabilir. Toz birikmesi, yanlış sürücüler veya anakart uyumluluğu gibi diğer faktörler de bir ekran kartının ömrünü kısaltabilir. Toz alma ve sürücü güncellemelerini takip etme gibi düzenli bakım, bir ekran kartının maksimum ömrünü sağlamak için çok önemlidir.
Ekran kartının bozulduğu nasıl anlaşılır?
Bilgisayarınız oyun oynarken veya diğer aktiviteleri gerçekleştirirken olağandışı yapaylıklar, titreme, aksaklık veya çökme gibi grafik sorunları yaşıyorsa, ekran kartı bozulmuş olabilir. Bozuk bir ekran kartının diğer belirtileri şunlardır: yavaş kare hızları veya takılmalar gibi düşük video performansı; mavi ekran çökmeleri gibi görüntü hataları; yeniden başlatma sırasında görüntü ayarlarının varsayılana dönmesi; ve sistemin donması veya yeniden başlatılması.
Bazı oyunlar bozuk bir ekran kartında normalden daha yavaş çalışabilir, çünkü kartın doğru çalıştığı zamana kıyasla aynı sonucu elde etmek için daha fazla çalışması gerekir. Ayrıca, monitörünüzde aniden hiçbir şey göremiyorsanız (siyah ekran dışında), muhtemelen grafik kartınızla ilgili bir sorun vardır. Sorunu daha fazla teşhis etmek ve ekran kartının bozuk olduğuna dair şüphelerinizi doğrulamak için başka bir monitör bağlamayı deneyin – farklı bir ekran sorunsuz çalışıyorsa, grafik kartınızda bir sorun olduğunu biliyorsunuz demektir.
