Türkiye ve Çin Arasında Ticaret Gerilimi: Ek Vergiler Geri Çekilecek mi?

Son zamanlarda Türkiye ile Çin arasında ticari gerilim artıyor. Çin, Türkiye’nin ithal edilen elektrikli araçlara uyguladığı %40 ek gümrük vergileri nedeniyle Türkiye’yi Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) şikayet etti. Bu durum, hem Türkiye hem de Çin’in ticari ilişkileri üzerinde önemli bir etki yarattı. Türkiye’nin bu adımı, yerli otomotiv sektörünü koruma çabası olarak görülse de Çin bu durumu korumacılık olarak nitelendirdi ve Türkiye’yi ticaret kurallarına aykırı davranmakla suçladı.

Türkiye’nin Ek Vergi Uygulaması

2023 yılında Türkiye, Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yönelik ek gümrük vergisi uygulamaya başladı. Bu vergi, %40 gibi oldukça yüksek bir oranda belirlenmişti. Bu önlemin temel amacı, Türkiye’deki yerli otomobil üretimini teşvik etmek ve yerli sanayiyi koruma altına almaktı. Ancak, bu vergi düzenlemesi sadece elektrikli araçlarla sınırlı kalmadı. 2024 yılında hibrit araçlar da bu ek vergi kapsamına dahil edildi. Ayrıca, ithalat yapan firmaların Türkiye’de en az 40 kişilik bir çağrı merkezi kurması ve ülke genelinde yetkili servis ağı oluşturması gibi ek zorunluluklar getirildi. Bu şartlar, ithalatçı firmalar için büyük bir maliyet ve operasyonel yük anlamına geliyor.

Bu vergi düzenlemeleri, özellikle Çinli otomobil üreticilerini etkiledi. BYD, Chery ve Seres gibi büyük Çinli markalar, Türkiye’deki pazara girişlerinde büyük zorluklarla karşılaştı. Türkiye, bu uygulamalarıyla hem yerel otomobil sektörünü güçlendirmek hem de Çin gibi büyük oyuncuların Türkiye’de üretim yapmasını teşvik etmeye çalışıyor. Ancak bu adımlar, Çin tarafından haksız rekabetin önüne geçmek amacıyla alınan tedbirler olarak değerlendiriliyor.

Çin’in Tepkisi ve DTÖ Şikayeti

Çin, Türkiye’nin bu vergi düzenlemelerine tepki göstererek konuyu DTÖ’ye taşıdı. Çin Ticaret Bakanlığı, Türkiye’nin aldığı bu önlemlerin ayrımcı olduğunu ve DTÖ kurallarına aykırı olduğunu belirtti. Çinli yetkililer, Türkiye’nin korumacı bir tavır takındığını ve bu önlemlerin Çinli firmalar üzerindeki olumsuz etkilerini vurguladı. Çin, Türkiye’nin bu vergileri derhal kaldırmasını ve DTÖ kurallarına uymasını talep etti.

DTÖ nezdinde başlatılan bu süreç, bir istişare talebi ile başladı. Ticari anlaşmazlıklar genellikle bu aşamada çözülmeye çalışılır. Eğer Türkiye ve Çin bu istişare sürecinde uzlaşamazsa, DTÖ devreye girerek tarafların anlaşmazlığı çözmesi için hukuki bir süreç başlatabilir.

Türkiye’nin Yerli Otomobil Stratejisi

Türkiye, yerli otomotiv sektörünü geliştirme konusunda büyük adımlar atmaya devam ediyor. Özellikle TOGG gibi projeler, Türkiye’nin bu sektördeki bağımsızlığını artırma çabasının bir parçası. TOGG, yerli üretim otomobillerle hem iç pazara hitap etmeyi hem de uluslararası pazarlarda rekabet edebilmeyi hedefliyor. Türkiye’nin Çin gibi büyük otomotiv devlerine karşı aldığı bu vergi önlemleri, yerli üretimin korunması ve desteklenmesi stratejisinin bir parçası olarak görülüyor.

Ancak, bu tür önlemler uluslararası ticarette gerilimlere yol açabiliyor. Çin, elektrikli araç üretiminde dünya lideri konumunda ve Türkiye gibi büyüyen pazarlarda rekabet avantajını sürdürmek istiyor. Türkiye’nin aldığı bu vergi kararları, Çin’in Türkiye’ye yönelik yatırım ve ihracat planlarını olumsuz etkileyebilir. Çin’in bu adımı, Türkiye ile ticaret ilişkilerini zorlayabilir ve iki ülke arasında yeni bir ticaret müzakeresi gerektirebilir.

Ekonomik ve Ticari Etkiler

Türkiye’nin aldığı bu kararlar, kısa vadede yerli otomotiv sektörünü koruma ve geliştirme amacı taşısa da uzun vadede Çin ile olan ticari ilişkiler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Çin, elektrikli araç ihracatında dünya lideri konumunda bulunuyor ve bu nedenle Türkiye gibi büyüyen pazarlara olan ihracatını artırmayı hedefliyor. Türkiye’nin aldığı bu kararların ardından, Çin’in Türkiye’ye yönelik ticari yaptırımlar uygulaması da olası bir senaryo olarak değerlendiriliyor.

Bu süreç, Türkiye’nin DTÖ kurallarına ne derece uyduğunun belirlenmesi açısından kritik bir öneme sahip. Eğer Türkiye, DTÖ tarafından haksız bulunursa, vergi düzenlemelerini değiştirmek zorunda kalabilir. Bu durumda, Çinli otomobil markalarının Türkiye’deki faaliyetleri daha rahat bir şekilde devam edebilir. Aksi takdirde, Türkiye’nin yerli üretimi koruma politikası devam edecek ve Çin ile olan ticari ilişkilerde daha büyük bir gerilim yaşanabilir.